Evde sağlık hizmeti için kısaca hasta ile sağlık çalışanını ev şartlarında buluşturan sağlık hizmetidir denilebilir. Evde sağlık hizmetlerinin amaçları; yatağa bağımlı veya hareket kısıtlığı olan ve ağır hastalığı olan hastaların tedavisine evde devam edebilmesi için gereken desteği sağlamaktır. Ayrıca evde sağlık hizmeti yaşlıların kendi evlerinde ya da çevrelerinde bağımsız olarak yaşayabilmelerini sağlayarak yaşam kalitesini artırmayı amaçlamaktadır. Evde sağlık bakımı hizmetlerine dair sağlık sistemleri her geçen gün gelişmektedir.
Evde sağlık hizmetinin tarihi ve ülkemizde yaygınlaşması
Evde sağlık hizmetleri sistematik şekilde ilk olarak ABD’de 1965 yılında hayata geçmiş ve yaygınlaşmaya başlamıştır. ABD’nin ardından dünyadaki farklı ülkelerde de yaygınlaşmıştır. Türk Sağlık Sistemi içinde yer edinmesine ilişkin ilk yönetmelik 2005 yılında yayınlanmıştır. Bu yönetmelik, o güne kadar çoğunlukla özel sektör tarafından uygulanan evde sağlık hizmetlerinin disipline edilmesi amacıyla düzenlenmiştir. Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kurum ve kuruluşlarınca evde sağlık hizmetlerinin verilmesine yönelik yönerge ise 2010 yılında yürürlüğe konulmuştur ve bakanlığın bu alanda çalışmaları günden güne artmaktadır. 2016 yılında güncellenen yönergeye göre evde sağlık hizmetleri, bakanlığa bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim ve araştırma hastaneleri ile devlet hastaneleri veya dal hastaneleri ve ağız diş sağlığı merkezleri bünyesinde kurulan evde sağlık hizmeti birimleri yapılmaktadır. Hizmetin sunumu bu birimlerle beraber toplum sağlığı merkezi, aile sağlığı merkezi ve aile hekimleri vasıtası ile olmaktadır.
Yine ilgili yönerge üzerinden açıklayacak olursak evde sağlık hizmetlerinin kapsamı şu şekilde belirtilmiştir:
Evde sağlık hizmetleri biriminin görevi hastalığın teşhisini koymak olmayıp daha önce ilgili dal uzman tabiplerince konulmuş olan tanı ve planlanan tedavi çerçevesinde ve kişinin bulunduğu ev ortamında; muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi sağlık ve rehabilitasyon hizmetlerinin verilmesi, ilacın reçete edilmesindeki özel düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla uzun süreli kullanımı sağlık raporu ile belgelendirilen ilaçların reçete edilmesi, tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin raporların çıkarılmasına yardımcı olunması, hastanın ve ailesinin evde sağlık sürecinde üstlenebilecekleri görevler ve hastalık ve sağlık süreçleri ile ilgili bilgilendirilmesi ve hastalığı ile alakalı evde kullanımı gerektiren tıbbi cihaz ve ekipmanların doğru ve uygun koşullarda kullanılması konusunda eğitim ve danışmanlık gibi hizmetlerin verilmesini kapsar.
Örneğin mideye yerleştirilen sonda aracılığı ile tıbbi mamalarla beslenen hastaların yakınlarına destek verilmesi, gerekli hallerde çeşitli kan ve idrar tahlillerinin yapılabilmesi için evde örneklerin alınması veya ev ortamında uygulanabilecek serum tedavilerinin verilmesi evde sağlık birimlerinin bu kapsam dahilinde verdiği hizmetlerdir.
Bunun yanında hastaneye sevkine karar verilen hastanın sevk edildiği sağlık kurumuna naklinden ve sağlık kurumundan eve naklinden de sorumludur. İlgili bölgeye ait evde bakım birimlerinin bunun için hasta nakil araçları bulunmaktadır. Nakille ilgili giderler hastaya fatura edilmemektedir. Acil durumlardaki hasta nakillerinden 112 acil sağlık hizmetleri sorumludur.
Evde sağlık desteğini alacağınız birimde doktor, hemşire, sağlık memuru dışında psikolog, fizyoterapist, diyetisyen, sosyal hizmet uzmanı, manevi sağlık uzmanları da bulunabilmektedir.
